ΞΕΚΙΝΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 

ΣΤΑΜΑΤΑ ΝΑ ΜΙΣΕΙΣ ΤΟ ΣΩΜΑ ΣΟΥ 

 Σενάριο μαθήματος

1ο Μέρος: Γενικές Πληροφορίες
Τίτλος σεναρίου	Ευαισθητοποίηση για το Bodyshaming
Λέξεις κλειδιά	παρατήρηση σκέψεων, εκφράσεων, αναστοχασμός για τα όρια του εαυτού και των άλλων, ευαισθητοποίηση, δεξιότητες διαλόγου στο πλαίσιο της ομάδας
Συγγραφέας ή Συγγραφείς του σεναρίου	Δήμητρα Λυμπέρη
Εκτιμώμενη διάρκεια των δραστηριοτήτων του σεναρίου:	Τρεις διδακτικές ώρες
Ηλικιακή ομάδα μαθητών/τριών:	Γ’ Γυμνασίου
Μάθημα με βάση το πρόγραμμα σπουδών σας με το οποίο σχετίζεται το σενάριο:	Νεοελληνική Γλώσσα Γ’ Γυμνασίου 3η ενότητα Είμαστε όλοι ίδιοι, είμαστε όλοι διαφορετικοί

2ο Μέρος: Διδακτικοί στόχοι
Γνωστικοί	Να γνωρίσουν πώς διαμορφώνουμε νόρμες/ πρότυπα για το πώς να είναι ένα σώμα Να κατανοήσουν ότι αυτά τα πρότυπα σχετικά με την εξωτερική εμφάνιση επιδρούν στο πώς νιώθουμε και συμπεριφερόμαστε. Να ανακαλύπτουν πώς προσβλητικές κουβέντες της καθημερινότητας διαμορφώνονται, να τις συσχετίζουν με την τακτική του body shaming. Να ονοματίζουν το συγκεκριμένο φαινόμενο και να ανακαλύπτουν δείγματα έκφρασης του. Να επεξεργάζονται τα δείγματα έκφρασης του body shaming και συνειδητά να ασκούν κριτική. Να εστιάσουν και να ενισχύσουν την παρατηρητικότητά τους Να αναζητήσουν και να ανακαλύψουν εναλλακτικά, πιο “ανθρώπινα”, μοντέλα σκέψης και δράσης
Συναισθηματικοί	Να συνειδητοποιήσουν τα συναισθήματα που ένιωθαν σε όλη τη διάρκεια αυτής της εκπαιδευτικής δράσης Να συνειδητοποιήσουν τον πόνο που προκαλούν εκφράσεις του body shaming. Να νιώσουν και να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με τα όρια, κατά πόσο παρεμβαίνουμε στο πώς νιώθει ένας συνάνθρωπος μας ή, αντίστροφα, παρεμβαίνουν οι άλλοι στο πώς νιώθουμε εμείς. Να νιώσουν ότι μπορούμε να επιλέξουμε το βλέμμα/ τη ματιά, το πώς θα βλέπουμε τους ανθρώπους γύρω μας. Να παρατηρούν τον τρόπο σκέψης και έκφρασης τους.
Ψυχοκινητικοί	Να συζητήσουν με τους συμμαθητές του, να ακούσουν ερωτήματα, να εκφράσουν εντυπώσεις Να χωριστούν σε ομάδες και να συνεργαστούν στην αναζήτηση ενός τρόπου έκφρασης σχετικά με αυτό το πανανθρώπινο ζήτημα Να συνθέτουν ομαδοσυνεργατικά και να παρουσιάζουν την εργασία της ομάδας τους

3ο Μέρος: Διδακτικές προσεγγίσεις & υλικό
Αφόρμηση	Ως αφετηρία, θα παρακολουθήσουμε μία σύγχρονη διαφήμιση. Χωρίς να αίρεται ο εμπορικός της στόχος, επιδιώκει να επικοινωνήσει το μήνυμα Let’s change beauty (Ας αλλάξουμε ομορφιά). Στηρίζεται σε ερευνητικά στοιχεία ότι τo 80% των κοριτσιών, 10-17 ετών, θα χρησιμοποιούσαν φίλτρα στις selfie τους πριν τις ανεβάσουν στα social media, με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας της Kukuvagia Ltd., με συνεντεύξεις σε δείγμα 300 κοριτσιών 10-17 ετών (Αθήνα, Ελλάδα, Δεκέμβριος 2021). Στην προσπάθεια όπως σημειώνει ”Ας αντιστρέψουμε τη ζημιά” έχει σχεδιάσει Οδηγό Αυτοπεποίθησης. Συνδέει το ζήτημα της χρήσης φίλτρων στις φωτογραφήσεις προσώπου, σώματος με τη διάσταση της αυτοπεποίθησης και έχει σχεδιάσει σχετικό οδηγό για γονείς και εκπαιδευτικούς. https://www.dove.com/gr/stories/campaigns/confidence.html Η διάρκεια της διαφήμισης είναι ενός λεπτού. Παρακολουθούμε τη σταδιακή αφαίρεση φίλτρων από την αρχική παραποιημένη εικόνα.
Καταγραφή αντιλήψεων/ ιδεών	Μετά την παρακολούθηση της διαφήμισης, έχουν προκύψει ορισμένα θέματα προς συζήτηση. 1. Χρήσιμο είναι, μέσα σε μία ατμόσφαιρα προσεκτικής ακρόασης και αλληλοσεβασμού, να διατυπωθούν οι πρώτες εντυπώσεις. 2. Θα δοθεί προς ιδεοθύελλα και καταγραφή στον πίνακα ο όρος “ομορφιά”. Θα εκφραστούν αυθόρμητα, θα αποφευχθεί όποια μορφής σχολιασμού ή κριτικής των απόψεων τους. 3. Θα συνδεθούν οι διάφορες απόψεις αν μας οδηγούν προς ορισμένα πρόωρα συμπεράσματα όπως αν και κατά πόσο οι απόψεις των άλλων επηρεάζουν το πώς νιώθουμε, η επιθυμία μας να ταιριάξουμε με συγκεκριμένα πρότυπα ομορφιάς, η ορμή μας να προβάλλουμε ένα παραποιημένο προφίλ, η αδυναμία μας να δεχτούμε ότι η φύση δεν μας δημιουργεί όπως μας αναγκάζουν τα διαρκώς και πιο παραποιημένα φίλτρα να είμαστε.
Χρήση νέων τεχνολογιών	Ως αρχική προσέγγιση στο ζήτημα του body shaming παρακολουθούμε το τραγούδι της Billie Eilish https://www.youtube.com/watch?v=W4IlW3UkQQo καθώς το ακούμε, παρακολουθούμε και τους στίχους, σε ελληνική μετάφραση «Με ξέρεις; Θα ήθελες να είμαι μικρόσωμη; Αδύνατη; Ψηλότερη; Χαμηλών τόνων; Σε προκαλούν οι ώμοι μου;Θα με θέλατε σιωπηλή; Οι ώμοι μου σας προκαλούν; Το στήθος μου; Είμαι το στομάχι μου; Οι γοφοί μου; Δεν είναι το σώμα με το οποίο γεννήθηκα αυτό που θέλατε; Κάνουμε υποθέσεις για τους ανθρώπους με βάση το μέγεθος τους. Αποφασίζουμε ποιοι είναι. Αποφασίζουμε τι αξίζουν. Αν φοράω περισσότερα, αν φοράω λιγότερο – ποιος αποφασίζει τι με χαρακτηρίζει; Τι σημαίνει αυτό; Η αξία μου βασίζεται μόνο στην αντίληψή σας; Ή μήπως η γνώμη σας για μένα δεν είναι δική μου ευθύνη;» Στη συνέχεια παρακολουθούν το βίντεο του Vice Body Shaming: To Σώμα και η Ντροπή https://video.vice.com/gr/video/body-shaming-the-body-and-the-shame/61e81a0014bee10cef3906e1 Όπως θα παρακολουθήσουν και στο βίντεο, το body shaming, είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια, ωστόσο αφορά ένα συχνό φαινόμενο που υπάρχει στη κοινωνία εδώ και εκατοντάδες χρόνια. O όρος αυτός αφορά τα επικριτικά σχόλια που δέχονται γυναίκες και άντρες για την εμφάνισή τους, τα οποία στοχεύουν σε εκείνα τα χαρακτηριστικά τους που αποκλίνουν από τα στερεότυπα ομορφιάς. Πρόκειται για συμπεριφορά επιθετικότητας/ επικριτικότητας που στρέφεται απέναντι σε έναν άλλον άνθρωπο για το σώμα του, τον σωματότυπο του, ειδικότερα χαρακτηριστικά της σωματικής του διάπλασης, όπως το χρώμα δέρματος, τα μαλλιά, τις αναλογίες σώματος, τα κιλά. Ασκείται από όλους τους ανθρώπους και πλήττει όλους τους ανθρώπους. Το VICE συναντά ανθρώπους που έχουν υποστεί body shaming ή έχουν νιώσει ντροπή για το σώμα και την εμφάνιση τους. Μοιράζονται τα βιώματά τους, μιλούν για τα επικριτικά σχόλια που δέχονται και τις προσπάθειες που έχουν κάνει για να ξεπεράσουν τις λεκτικές επιθέσεις. Στην κάμερα του VICE μιλούν επίσης ειδικοί: μία διατροφολόγος αναλύει το στίγμα της χονδροφοβίας, η οποία είναι ένας από τους βασικούς λόγους που κάποιος ασκεί body shaming ή νιώθει ντροπή για το σώμα του. Εξειδικευμένος ψυχολόγος εξηγεί πώς βλάπτει τη ζωή των θυμάτων αυτή η μορφή βίας και πόσο αναγκαία είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για να εξαλειφθεί το φαινόμενο. Όπως επισημαίνει, η ορολογία καθιστά αυτή την επιθετική συμπεριφορά πιο ορατή. Υπήρχε πάντα πίσω από μια σκιά. Πηγάζει από μία νόρμα bodybox που περιγράφει πώς πρέπει να είναι το σώμα, πώς δεν πρέπει να είναι, πώς το γυναικείο, πώς το αντρικό. Χρειάζεται να τεθούν υπό διερεύνηση και αμφισβήτηση νόρμες που έχουμε ενσωματώσει σχετικά με το σωστό και το λάθος, το όμορφο και το άσχημο. Θέτει τα ερωτήματα προς σκέψη Δεν είναι όλα τα σώματα άξια αγάπης/σεβασμού; Πώς το σώμα το ζούμε και το σεβόμαστε; Tι κάνουμε με τα σώματα των άλλων ανθρώπων; Στο βίντεο, παρακολουθούμε τρεις γυναίκες να εκφράζουν τα βιώματα και το πώς έχουν νιώσει σχετικά με το body shaming. Κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτου φύλου, ενδέχεται να δεχτεί ένα τέτοιο κύμα επιθετικότητας από άλλους. Καλό είναι να έχουμε υπόψη ότι, σε πατριαρχικές κοινωνίες, γίνεται ακόμη πιο έντονο στα γυναικεία σώματα. Η προβολή του συγκεκριμένου βίντεο αποσκοπεί, σύμφωνα με τη μέθοδο της «μετασχηματιζόύσας μαθησης μεσα από την αισθητικη εμπειρια», στον κριτικό αναστοχασμό των παραδοχών, των νορμών και των προτύπων που έχουμε ενδοβάλλει, με ενδεχόμενο την αναθέωρησή τους.
Ομαδοσυνεργατική μάθηση Συνεργασία	Έχοντας υπόψη τους τύπους γραμματισμού Γλωσσικός γραμματισμός: Οι μαθητές ασκούνται στη σύνταξη και παρουσίαση μονοτροπικών ή πολυτροπικών κειμένων με τη χρήση εφαρμογών σύνταξης και παρουσίασης κειμένου. Ψηφιακός γραμματισμός: Οι μαθητές αναπτύσσουν δεξιότητες στη χρήση των ΤΠΕ, χρησιμοποιούν εφαρμογές για διαμοιρασμό των ιδεών τους και για τη δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου και χρησιμοποιούν εναλλακτικούς και καινοτόμους τρόπους για να παρουσιάσουν τις ιδέες τους. Κριτικός γραμματισμός: Οι μαθητές αναπτύσσουν την κριτική τους ικανότητα μέσα από τη μελέτη πηγών και την κριτική τους επεξεργασία. καθώς και την προσέγγιση της «διαφόρόπόιημενης μαθητόκεντρικης διδασκαλιας» για την κινητόπόιηση σε ενεργό σύμμετόχη όλων των εμπλεκομένων. Κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικές ανάγκες και διαφορετικό τρόπο σκέψης και μάθησης, έχοντας υπόψη τη θεωρία πολλαπλής νοημοσύνης του Gardner. Θα προταθούν ομάδες, ανάλογες των ενδιαφερόντων, ώστε ο κάθε εμπλεκόμενος να εντάσσεται στο μαθησιακό περιβάλλον και να νιώθει χρήσιμος, δουλεύοντας ατομικά και συνεργατικά.
Δημιουργικότητα/Έκφραση	Διαφορετικές μορφές έκφρασης ανάλογα με την ομάδα ενδιαφερόντων: - Ανατόμοι θα παρακολουθήσουν το βίντεο Anatomical Organization of the Human Body From atoms and molecules to the entire organism as a whole https://www.youtube.com/watch?v=VH_Yx37Rq5Q Στη συνέχεια, θα κάνουν μία σύντομη παρουσίαση (power point) για το πολύπλοκο “μεγαλείο” του ανθρώπινου σώματος. Ενδέχεται να νιώσουμε δέος για το πόσο όμορφα κατασκευασμένο είναι το ανθρώπινο σώμα. - Γραφίστες θα σχεδιάσουν σε ένα πρόγραμμα όπως το Canva μία αφίσα ευαισθητοποίησης για το ζήτημα του bodyshaming - Κριτικοί θα παρακολουθήσουν το δίλεπτο βίντεο What It’s Like To Not Love Your Body https://www.youtube.com/watch?v=hw7tCEs4tTQ θα μας μιλήσουν για αυτό, καθώς και για το πώς μπορεί να αλλάξει το βλέμμα μας προς τους άλλους ανθρώπους και τον ίδιο μας τον εαυτό - Σεναριογράφοι/σκηνοθέτες θα σχεδιάσουν και θα παρουσιάσουν ένα σύντομο παιγνίδι ρόλων με στόχο την ευαισθητοποίηση στο bodyshaming
Συζήτηση με την ολομέλεια της τάξης Επεξεργασία των αρχικών μας απόψεων Σύγκριση με το αν άλλαξαν και πώς μετά τη δράση Κριτικός αναστοχασμός	Στο τελείωμα, θα αναστοχαστούμε αν μέσα σε αυτές τις τρεις ώρες παρατηρούμε κάποια αλλαγή στο πώς νιώθουμε και σκεφτόμαστε. Θα τολμήσουμε να προβούμε σε σύγκριση των αρχικών μας απόψεων, στο στάδιο της ιδεοθύελλας, και στο πώς νιώθουμε τώρα το βλέμμα μας απέναντι στο ανθρώπινο σώμα. Θα περάσουμε, ως ολομέλεια, σε μία “Δράση Ομορφιάς”, θα προβάλλουμε φωτογραφίες από το βιβλίο του Leonard Nimoy The Full Body Project συνοδευόμενες από τη λεζάντα “Είναι τόσο όμορφες”, καθώς επιθυμούμε να διευρύνουμε την νόρμα “όμορφο”. Να δεχτούμε την πρόκληση να δεχτούμε ότι αυτό το σώμα είναι όμορφο, καθώς αυτό το σώμα ενδέχεται να είναι και κοντά στο δικό μας σωματότυπο. Ως “τροφή για περαιτέρω σκέψη” θα τους δοθεί η “Μαντάλα του Εαυτού” από το βιβλίο της Βιρτζίνια Σατίρ πλάθοντας ανθρώπους. Θα την επεξεργαστούν, αν το επιθυμούν, σε προσωπικό επίπεδο. Θα σχεδιάσουν οκτώ κύκλους τον έναν μέσα στον άλλον. Αναπαριστούν από τον μέσα-μικρότερο μέχρι τον έξω μεγαλύτερο τις εξής μας σώμα, σκέψεις, συναισθήματα, αισθήσεις, αλληλεπίδραση, διατροφή, πλαίσιο, πνευματικότητα. Ο καθένας είναι σαν έναν φακό μέσα από τον οποίο μπορούμε να κοιτάξουμε τον εαυτό μας. Όλοι οι κύκλοι αλληλοεπηρεάζονται διαρκώς. Το πώς έχουμε διαμορφώσει τον φακό μέσα από τον οποίο κοιτάμε τον έναν κύκλο, τη μία μας διάσταση, επηρεάζει τους άλλους φακούς. Το πώς κοιτάμε το σώμα μας επηρεάζει το πώς σκεφτόμαστε, πώς νιώθουμε, πώς απολαμβάνουμε τις αισθήσεις μας, πώς αλληλεπιδρούμε, πώς τρεφόμαστε, πώς βιώνουμε, πώς βλέπουμε τη ζωή.

4ο Μέρος: Αξιολόγηση

Διαμορφωτική: διερευνάται η διαδικασία της μάθησης και όχι μόνο το αποτέλεσμα Εναλλακτικη: Συγκεντρώνονται συγκριτικά στοιχεία που αφορούν στην πρόδο, τόσο ως προς το άτομο, όσο και ως προς την όμαδα. Παραδοσιακή: Κατανόηση και παραγωγή γραπτού, προφορικού και πολυτροπικού λόγου.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Σατίρ Βιρτζίνια, πλάθοντας ανθρώπους, μτφρ. Λίλη Στυλιανούδη, Κέδρος, 1989.

Nagoski Emily & Nagoski Amelia, Burnout Πώς θα βγείτε από τον κύκλο του Στρες, μτφρ. Καλλιόπη, Μεταίχμιο, Αθήνα, 2019.