ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ  

Α. Μεταβατική περίοδος και σχεδιασμός για τα μελλοντικά βήματα της Μαρίας

Β. Για να αποφύγω να κρίνω αυθαίρετα τις ανάγκες της Μαρίας , μελετώ την περίπτωση της και , ως θεωρία, στηρίζομαι στην Ιεράρχηση των Ανθρωπίνων Αναγκών κατά τον Maslow

Στην παρούσα φάση, καλύπτει τις φυσιολογικές/ βιολογικές ανάγκες και τις ανάγκες ασφάλειας, οικονομικά εξαρτημένη από τους γονείς της. Το ζήτημα είναι αν επιθυμεί να καλύπτει η ίδια, πιο ανεξάρτητα από τους γονείς, αυτές τις ανάγκες. Ενδέχεται το ότι ψάχνει εργασία να σχετίζεται, χρειάζεται προφανώς να συζητηθεί για το πώς η ίδια εκτιμά το όλο ζήτημα σχετικά με την κάλυψη αυτών των αναγκών.

Ως προς τις κοινωνικές ανάγκες, διανύει μία περίοδο κρίσιμων αποφάσεων. Αποφάσισε να μείνει μακριά από την οικογένεια, δεν θέλησε να επιστρέψει στην οικογενειακή εστία, αν και νιώθει ότι της λείπει ο πατέρας της. Νιώθει ότι “ξεχωρίζει” από τους πολλούς φίλους της, καθώς τοποθετεί τον εαυτό της ούτε στην αφετηρία ως προς τη σταδιοδρομία, συγκρίνει και τους φίλους τους νιώθει πιο έτοιμους. Επίσης, η δυσκολία να εκφράσει τα συναισθήματά της, η προσποιητή εικόνα που δημιουργεί για τον εαυτό της και η σταθερή, διαρκής της επιθυμία να ευχαριστεί τους άλλους λειτουργούν ως εμπόδια να αναπτυχθεί ως άτομο και να συνδεθεί, πιο βαθιά και ειλικρινά, με τους άλλους ανθρώπους. Αυτές οι ανάγκες, στη συνέχεια, θα συνδεθούν με το ερώτημα Δ.

Στο πιο φλέγον ζήτημα των αναγκών της αυτοεκτίμησης, στην περίπτωση της καταγράφεται ότι έχει αρνητική εντύπωση για τον εαυτό της. Κάπως αυθαίρετα θα μπορούσε να συνδεθεί με τις δύο αποτυχίες στις Πανελλήνιες, τις συγκρίσεις με φίλους και την οικογένειά της, ότι οι σπουδές της Βιολογίας κατέληξαν για αυτή μία “μαύρη” περίοδος, βαρετή, ίσως χωρίς νόημα, ασύνδετες με την προσωπικότητα και τα ενδιαφέροντα της Μαρίας. Ξεκάθαρα και αυτές οι ανάγκες θα συνδεθούν με το ερώτημα Δ.

Προφανώς και οι δυσκολίες που εντοπίζονται ως προς τις κοινωνικές ανάγκες και τις ανάγκες αυτοεκτίμησης παρεμποδίζουν, προς το παρόν, και τις ανάγκες αυτοπραγμάτωσης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, μάλιστα δίνει την εντύπωση ότι ακόμη διερευνά τον εαυτό της, δεν τον έχει ανακαλύψει, πόσο μάλλον να τον πραγματώσει. Θα ήταν χρήσιμο να ανακαλύψει τις δυνατότητες και τις ικανότητες της. Με αυτό θα ασχοληθούμε στη διαπραγμάτευση του ερωτήματος Γ.

Γ. Καθώς η Μαρία με επισκέπτεται για να δει τι θα κάνει με τη ζωή της, για μένα είναι ξεκάθαρος ο ρόλος μου ως σύμβουλος επαγγελματικής σταδιοδρομίας, γνωρίζω τι μπορώ να προσφέρω και ποια θέματα που απασχολούν τη Μαρία είναι πέρα του αντικειμένου μου.

Στην πρώτη συνάντηση, η Μαρία μου έχει πει γιατί έχει έρθει. Αν έχει αναφέρει γενικά για το τι θα κάνει με τη ζωή της, της εξηγώ ότι μπορώ να συνεργαστώ μαζί της, συγκεκριμένα ως προς την επαγγελματική σταδιοδρομία, τις ικανότητες και τις δυνατότητες της που θα μπορούσαν να συσχετιστούν με το σχεδιασμό εναλλακτικών επαγγελματικών πλάνων.

Πιο συγκεκριμένα, στη δεύτερη συνάντηση, θα χαρτογραφούσαμε τις επιλογές της στον άξονα του χρόνου. Παρελθόν: τι επιθυμούσε όταν έδινε Πανελλήνιες, αυτές οι επιθυμίες της μπορεί ακόμη να είναι εξίσου δυνατές και καθοριστικές και το παρόν, πώς πήρε την απόφαση να σπουδάσει Βιολογία, ακόμη και που τώρα χαρακτηρίζει τις σπουδές ως μαύρη περίοδο και βαρετές, ενδέχεται να την ενδιαφέρει στο παρόν ένας συγκεκριμένος κλάδος της Βιολογίας, ένα επιμέρους αντικείμενο, π.χ. Μικροβιολογία- χρήσιμη πληροφορία, θα εξηγήσω στη συνέχεια.

Στο παρόν, αντιλαμβανόμαστε ότι μέσω των αποφάσεων της σχεδιάζει το μέλλον της. Συζητάμε τις εναλλακτικές διαδρομές που ανοίγονται

- να εργαστεί, σε τι την ενδιαφέρει να εργαστεί, σχετικά με τη Βιολογία ή γενικά σε ό,τι βρεθεί. Προσδιορίζουμε τα κίνητρα που επιθυμεί να εργαστεί, εξωτερικά, εσωτερικά, συνδυασμός τους.

- να συνεχίσει τις σπουδές της, προτείνει για κατατακτήριες στην Ιατρική, φωτίζουμε το σκεπτικό που την οδηγεί στην Ιατρική. Φτιάχνουμε ένα πλάνο τι σημαίνει σπουδές στην Ιατρική, μετά από πολύ διάβασμα, δίνει κατατακτήριες, ιδιαίτερα δύσκολος στόχος, λίγες θέσεις, πολλοί υποψήφιοι, ενδεχομένως και πολύ κατάλληλα προετοιμασμένοι. Στην περίπτωση επιτυχίας, ξεκινά σπουδές απαιτητικές για έξι χρόνια και αγροτικό και ειδικότητα. Στο ζήτημα της ειδικότητας, φωτίζουμε και τους λόγους που θα επέλεγε την Ιατρική, τι την ενδιαφέρει να ακολουθήσει.

-Εναλλακτικό σενάριο, αν την ενδιαφέρει, όπως ανέφερα παραπάνω, η Μικροβιολογία, και δεν επιθυμεί διακαώς να γίνει γιατρός, μπορούμε να συζητήσουμε για περαιτέρω σπουδές στον Τομέα των Ιατρικών Εργαστηρίων, πιο προσβάσιμες κατατακτήριες, λιγότερο απαιτητικές σπουδές. Συζητάμε ότι μία τέτοια επιλογή θα της άφηνε το περιθώριο να εργαστεί και σταδιακά μάλιστα θα μπορούσε να εργαστεί και στον συγκεκριμένο τομέα.

Στην τρίτη συνάντηση, θα μπορούσε να έρθει η ανατροπή της δεύτερης συνάντησης. Θα συμπλήρωνε την Aυτοαξιολόγηση ικανότητας σχεδιασμού σταδιοδρομίας και λήψης απόφασης του ΕΟΠΠΕΠ.

https://e-stadiodromia.eoppep.gr/index.php/slelfas/seffas-plan-deciden

Χρήσιμη η αυτοαξιολόγηση, καθώς από την πρώτη ερώτηση, θα συνειδητοποιούσε ότι για να μπορεί να σχεδιάσει τη σταδιοδρομία της και να λάβει απόφαση, χρειάζεται να γνωρίζει τον εαυτό της και τα χαρακτηριστικά της. Να γνωρίσει τον εαυτό της, όχι να συγκρίνει με άλλους, να ακολουθεί οικογενειακά πρότυπα και να θέλει να ευχαριστεί τους άλλους. Στην τρίτη ερώτηση, θα συμφωνούσε ότι είναι σε μία διαδικασία μετάβασης καθοριστική για το μέλλον.

Η τέταρτη ερώτηση με τις προσωπικές και επαγγελματικές αξίες θα μας άνοιγε μία ολόκληρη συζήτηση, για το τι θεωρεί σημαντικό στη ζωή της, ποιες είναι οι προτεραιότητες και πώς φαντάζεται τον εαυτό της σε πέντε χρόνια. Η όποια απόφαση της στο παρόν σχετίζεται με αυτά τα ζητήματα. Όπως σημειώνει η ερώτηση 6, τις αυθεντικές της αξίες, τα δικά της θέλω. Φυσικά και όλες οι ερωτήσεις είναι σημαντικές για να αναρωτηθεί για τον εαυτό της, τη χάραξη συγκεκριμένων βημάτων σταδιοδρομίας, τις αξίες, τον άξονα του χρόνου- ενδεικτικά ανέφερα τις παραπάνω.

Καθώς μελετώ το έργο του ΕΟΠΠΕΠ Εθνικό Πλαίσιο Δεξιοτήτων Διαχείρισης Ζωής και Σταδιοδρομίας (2021), οι έντεκα ικανότητες επαγγελματικής ανάπτυξης όπως αναπτύσσονται στο Εθνικό Πλαίσιο του Καναδά, Αυστραλίας, Σκωτίας (35-38). Ως προς τον εαυτό, πρώτιστης σημασίας η οικοδόμηση και διατήρηση μίας θετικής αυτοαντίληψης, θα οικοδομείται και θα ενισχύεται παράλληλα με την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους και τις αλλαγές που θα σχεδιάσει ως ταιριαστές στην ίδια. Ανακαλύπτει και διευρύνει τις ικανότητες μάθησης και εργασίας. Ανοίγω το ζήτημα της δια βίου μάθησης, καθώς θα ανακαλύπτει τον εαυτό της, τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες της, θα αναζητά, δια βίου, μαθησιακά τι ενισχύει τα δυνατά της σημεία και και υποστηρίζει τις επιλογές της. Αναζητά, εντοπίζει, αξιολογεί προσφερόμενες πληροφορίες. Αναφερόμαστε στα δίκτυα , τις διασυνδέσεις και πώς μπορούν να επηρεάσουν τη σταδιοδρομία της. Και στο Εθνικό Πλαίσιο Εσθονίας, σημειώνεται μία ενδιαφέρουσα κλίμακα της ανάληψης δράσης, τον εμπλουτισμό μέσω δραστηριοτήτων σχετικών με τον εθελοντισμό, τη μαθησιακή ανταλλαγή και τα χόμπι. Φυσικά, και στηριζόμαστε στη βάση ότι διαρκώς αλλάζουμε και μαθαίνουμε μέσω της εμπειρίας, ότι ακόμη και μία επαγγελματική εμπειρία, που εκ πρώτης όψεως δεν την εντυπωσιάζει, μπορεί να της ανοίξει ένα νέο επαγγελματικό ή εκπαιδευτικό ορίζοντα. Ενδυναμώνουμε την κριτική σκέψη και κάθε εναλλακτική πρόταση τη διαχειριζόμαστε, μέσω σχεδιασμού, οργάνωσης, παρακολούθησης και αναθέωρησής της.

Στο παραπάνω έργο του ΕΟΠΠΕΠ, στη συνέχεια, αναφέρονται οι περιγραφικοί δείκτες ως προς την ικανότητα σχεδιασμού σταδιοδρομίας και λήψης απόφασης, τους περισσότερους τους έχω αναφέρει και παραπάνω, και το σπουδαιότερο, πλειάδα ασκήσεων σχετικών.

Παραθέτω την άσκηση “Η πυξίδα”, την οποία θα μπορούσα να αξιοποιήσω με τη Μαρία, σε μία επόμενη συνάντηση, εφόσον προηγουμένως θα είχε αναφερθεί σε ενδιαφέροντα, ικανότητες, αξίες (109).

Δραστηριότητα «Η πυξίδα» Η δραστηριότητα απευθύνεται σε εφήβους και ενήλικες και είναι ατομική. Για την υλοποίηση τις άσκησης χρησιμοποιείται η SWOT ANALYSIS. Ζητείται από τους συμμετέχοντες να καταγράψουν σε κάθε τεταρτημόριο της ανάλυσης αυτής: Ενδιαφέροντα-Ικανότητες--Κλίσεις –Αξίες. Στο τέλος, ζητείται ένας τίτλος για την πυξίδα, την οποία δημιούργησαν οι συμμετέχοντες, ο οποίος θα αποτελέσει ουσιαστικά, ένα συμπέρασμα για τη διεργασία στην οποία συμμετείχαν τα άτομα ή, πιθανώς, θα οδηγήσει σε ένα μήνυμα για τη στάση τους απέναντι στη γνώση του εαυτού τους και στο σχεδιασμό της σταδιοδρομίας τους.

Εξίσου ενδιαφέρουσα είναι και η ακόλουθη δραστηριότητα καθοδηγούμενης φαντασίας, για το πώς νοερά σχεδιάζει μία μέρα στο μέλλον μετά από πέντε ή δέκα χρόνια (109-110).

Δραστηριότητα «Η φαντασία της μελλοντικής ιδανικής μέρας» Η δραστηριότητα απευθύνεται σε ενήλικες και είναι ατομική. Οι συμμετέχοντες καλούνται να φανταστούν μία μελλοντική τους ημέρα, μετά από πέντε ή δέκα χρόνια, από το πρωί ως το βράδυ και να αναδείξουν στοιχεία της επαγγελματικής τους ταυτότητας δημιουργώντας νέες ιδέες για το μέλλον (Nathan & Hill, 2006). Συγκεκριμένα, τούς ζητείται να προσπαθήσουν να φανταστούν τον εαυτό τους σε πέντε χρόνια. «Αισθάνεσαι πολύ ευχαριστημένος/η. Εργάζεσαι ως ..........., το επάγγελμα που εσύ έχεις επιλέξει. Προσπάθησε να φανταστείς μια τυπική μέρα. Ντύνεσαι, τι φοράς; Παίρνεις πρωινό και φεύγεις για τη δουλειά σου. Πώς φτάνεις εκεί; Φτάνεις στη δουλειά. Πώς φαίνεται ο περιβάλλον χώρος; Υπάρχουν άλλα άτομα παρόντα; Τι περιμένεις συγκεκριμένα να συμβεί κατά τη διάρκεια της μέρας σου; Ξεκινάς να εργάζεσαι. Πώς περνάς το πρωινό σου;» (και ούτω καθεξής) (Παπαθεοδώρου, 2019).

Δ. Επανέρχομαι και συνδέω περαιτέρω ζητήματα με τις ανάγκες που έχω αναφέρει στο ερώτημα Β, κοινωνικές ανάγκες και ανάγκες αυτοεκτίμησης. Φλέγοντα και καθοριστικά ζητήματα, άμεσα συνδεδεμένα με τη χάραξη επόμενων βημάτων επαγγελματικής σταδιοδρομίας, για μένα είναι ξεκάθαρο ότι δεν είναι του αντικειμένου μου` για αυτό, θα εξηγούσα πόσο σπουδαία είναι αυτά τα ζητήματα και ότι θα χρειαστούμε τη συνεργασία ειδικών της ψυχικής υγείας.